Chuyện về cha đẻ quả táo

Một người đàn ông sắp già, xanh xao, gầy đét. Một gã suốt ngày chẳng biết mặc gì khác ngoài cái áo thun đen cổ lọ và quần jeans xanh. Một doanh nhân chỉ luôn tìm cách moi tiền của người khác... Đó là Steve Jobs - nhân vật đã làm cho cả thế giới phải hoảng loạn chỉ với cái tin ông từ chức giám đốc điều hành Apple.

Ông chủ khó chịu

Chúng ta đang sống giữa thời điểm kinh tế khó khăn, khi mà các lãnh đạo những công ty lớn bị ghét cay ghét đắng vì những mức lương cao ngất ngưởng, vì những chiếc dù vàng vô lý đến khó tin đưa họ hạ cánh an toàn, vì lối sống xa hoa phí phạm của họ... Nhưng Steve Jobs là một ngoại lệ. Cái tin ông thôi chức giám đốc điều hành công ty Apple đã thực sự gây nên một cơn bão trên mạng. "Thế giới đã mất đi một thiên tài", "Steve Jobs là giám đốc điều hành tài ba nhất mọi thời đại", "Thật là một ngày buồn cho ngành công nghệ", "Cầu mong đó không phải là sự thật"... Cả thế giới đã náo loạn hết cả lên. Mà có gì phải náo loạn cơ chứ? Steve Jobs vẫn còn sống sờ sờ ra đó thôi! Ông cũng chẳng đi đâu cả. Trong lá thư từ chức ngắn ngủi của mình, Jobs đã nói rõ ông sẽ ở lại để làm chủ tịch hội đồng quản trị của Apple, tức là chỉ chuyển từ vị trí số 1 sang vị trí số 2. Cái tin này cũng chẳng có gì là bất ngờ. Jobs nghỉ việc vì lý do sức khỏe kém, điều đã được tiên liệu từ nhiều năm trước. Ông đã ba lần bảy lượt nghỉ việc, có lần cả mấy tháng trời để chữa bệnh ung thư tuyến tụy và phẫu thuật thay gan. Trong những quãng thời gian dài đó, Tim Cook, người vừa lên thế Jobs để cầm quân Apple vẫn là quyền giám đốc điều hành và Apple vẫn phát triển mạnh mẽ. Thời gian tới, Jobs sẽ vẫn tiếp tục phối hợp điều hành và tha hồ sáng tạo bên cạnh cộng sự lâu năm của mình. Apple sẽ vẫn là Apple như lời Cook đã trấn an dư luận.

Steve Jobs (áo đen, thứ 3 từ phải sang) chính là nhân vật ngồi bên trái Tổng thống Mỹ Barack Obama trong bữa ăn tối do ông Obama mời 12 lãnh đạo của thung lũng Silicon. Bên phải Obama là Mark Zuckerberg - cha đẻ của Facebook - Ảnh: Los Angeles Times

Với các nhân viên của quả táo cắn dở, việc Jobs rời khỏi chức vụ cao nhất chưa hẳn đã là tin xấu. Là đệ tử cuồng tín nhất của chủ nghĩa cầu toàn, áp lực từ Jobs đè nặng lên tất cả thuộc cấp. Jobs từng "vinh hạnh" lọt vào danh sách "Những ông chủ khó chịu nhất nước Mỹ" của tạp chí Fortune, với mô tả: "Đòi hỏi hoàn hảo đến độc ác của Jobs đốt rụi cả nhân viên có động cơ làm việc mạnh nhất". Độc đoán, Jobs cũng thường xuyên gây căng thẳng với ban lãnh đạo. Chưa hết, sự thô lỗ của Jobs là lý do khiến chuyên gia viết hồi ký Kahney kết luận: "Tất cả những nhân viên đều có một câu chuyện về đề tài: "Steve quát vào mặt tôi'". Ngoài ra, dù rất thông minh và có tài hùng biện, Jobs đã nhiều lần bất lịch sự đến mức khiến người khác phải sửng sốt. Trong một lần được tổng thống Pháp mời ăn tối chính chức, Jobs đã yêu cầu được đãi món... mì Ý, theo như Daily Mail. Còn tờ Guardian thì kể lại, một cuộc đàm phán làm ăn giữa Apple và một công ty giáo dục đã kết thúc bằng tiếng rít lên của Jobs: "Anh là thứ cặn bã! Công ty của anh là thứ cặn bã! Nó chẳng là gì nếu so với công ty của tôi". Trang web Boing Boing còn mô tả nước bọt của ông giám đốc điều hành văng khắp bàn.

Steve Jobs luôn mặc áo thun đen tay dài, cổ lọ cùng quần jeans xanh trong các sự kiện trước công chúng - Ảnh: Reuters

Giáo phái Steven Jobs

Bất chấp những tính cách đáng ghét kể tên, Jobs được hâm mộ như một siêu sao màn bạc. Cùng lúc, Jobs được tôn trọng như một vị anh hùng đã ngã xuống vì hy sinh cho nhân loại. Hơn hết, Jobs còn được sùng bái bởi hàng triệu triệu tín đồ cuồng tín nhất trên khắp thế giới đã gia nhập vào giáo phái mang tên ông. Những tín đồ đó vẫn đang háo hức đợi bên ngoài tòa thánh thất, mòn mỏi chờ giáo chủ bước ra để ban tặng cho họ một món quà mới, món quà mà họ không rõ là gì, chưa từng thấy mặt nó nhưng biết chắc sẽ không thể sống thiếu nó. Thật vậy, những sáng tạo đột phá của Jobs đã làm ra những sản phẩm đánh vào nhu cầu thiết yếu của người tiêu dùng, dù trước khi sản phẩm ra đời, người ta không hề biết là mình cần nó. Tới khi đã xài thử nó, người ta lại không thể hình dung vì sao mình từng có thể sống mà thiếu nó, từ iPod, iPhone đến iPad.

Lấy một ví dụ từ cái máy tính bảng kỳ diệu. Trước khi nó xuất hiện, trên những chuyến tàu điện ngầm ở New York hằng ngày vẫn vương vãi đầy những tờ báo New York Times, Washington Post, USA Today... Những người đi làm, từ anh nhân viên quèn cho tới ông giám đốc đều cặm cụi đọc những thông tin cần thiết cho công việc, không bao giờ nghĩ rằng mình cần một cái máy tính bảng cho phép lướt qua một lần hàng chục, hay nếu muốn là hàng trăm tờ báo, cho phép họ làm việc tiện dụng hệt như trên cái laptop cồng kềnh, cho phép họ xem lại một chương trình truyền hình phát quá khuya vào đêm qua... iPad đã làm cho mọi thứ đều trở nên có thể ở bất cứ nơi đâu, bất cứ thời điểm nào. "Ông ấy đã gây ảnh hưởng quá lớn, tác động trực tiếp tới nhiều thiết bị cơ bản mà chúng ta dùng mỗi ngày: máy tính, điện thoại di động và máy nghe nhạc" - Leander Kahney, một blogger viết trên trang dành cho người hâm mộ Apple cultofmac.com.

Đứa con bị từ chối

Jobs lớn lên ở California (Mỹ), do Paul và Clara - một cặp vợ chồng thuộc tầng lớp lao động nuôi nấng. Đó là cha mẹ nuôi của ông. Jobs là một đứa trẻ bị từ chối, dù cả cha và mẹ ruột đều còn sống, đều được học hành tử tế. Cha ông - Abdulfattah Jandali - thậm chí là con của một triệu phú. Theo lời Jandali thì bởi ông ngoại của Jobs là người rất bảo thủ, không cho phép ông cưới mẹ Jobs với sự hiện diện của một đứa con hoang nên họ đã quyết định cho Jobs làm con nuôi. Thế là Joanne Schieble - mẹ của Jobs đã giao số phận Jobs cho một cơ quan chuyên cho con nuôi với lời nhắn gửi: cố tìm cho đứa trẻ một người cha, người mẹ có bằng đại học. Cả Paul và Clara đều không đáp ứng được yêu cầu này. Nhưng Joanne vẫn giao Jobs cho họ sau khi họ hứa sẽ cho Jobs học đại học. Cha mẹ nuôi của Jobs đã giữ lời hứa. Có điều Jobs chỉ vào đại học được có vài tháng là bỏ dở, sống sót nhờ những bữa cơm từ thiện.

Sau vài công việc không đâu vào đâu, vào năm 1976 Jobs cùng với một người bạn khai sinh ra công ty Apple trong một căn phòng để xe. Đến 1985, do mâu thuẫn gay gắt với ban lãnh đạo, Jobs bị đá văng ra khỏi công ty của chính mình. Ông chỉ trở lại đó vào năm 1996, khi Apple đang thoi thóp thở, chỉ còn 3 tháng nữa là tới thời hạn phải nộp đơn phá sản. Rất nhanh chóng, Jobs đã vực nó dậy và phù phép biến nó thành công ty lớn thứ 2 trên thế giới (xét về lợi nhuận), còn bản thân ông được người tiêu dùng tôn sùng như một vị thánh sống. Thế giới này phải cảm ơn Steve Jobs vì đã chỉ cho họ thấy một cách sống mới, cách làm việc mới và cách giải trí mới.

Thư từ chức của Steve Jobs Gửi ban giám đốc Apple và cộng đồng Apple, Tôi đã luôn nói rằng nếu một ngày nào đó, tôi không còn khả năng làm tròn bổn phận và đáp ứng được yêu cầu của một giám đốc điều hành Apple, tôi sẽ là người đầu tiên thông báo cho các bạn biết. Thật buồn thay, ngày đó đã đến. Tôi xin từ chức giám đốc điều hành Apple. Nếu được sự đồng ý của ban giám đốc, tôi mong muốn được phục vụ trong cương vị chủ tịch hội đồng quản trị, tổng giám đốc và nhân viên Apple. Tôi tha thiết đề nghị chúng ta thực hiện kế hoạch kế nhiệm mà chúng ta đã chuẩn bị: bổ nhiệm Tim Cook làm giám đốc điều hành của Apple. Tôi tin rằng những ngày tươi sáng nhất và đầy ắp sáng kiến của Apple vẫn đang ở phía trước. Tôi mong muốn được chứng kiến và đóng góp vào sự thành công của Apple trong một vai trò mới. Tại công ty Apple này, tôi đã gặp được những người bạn tốt nhất trong đời. Tôi xin cảm ơn tất cả các bạn vì những năm tháng được sát cánh làm việc bên các bạn. Steve

Kiều Oanh - Theo Thanh Niên - Ngày 03/09/2011