>> Du lịch Mỹ - Vài điều lưu ý khi chi tiền "tip" ở Mỹ
>> Nhận xét của khách hàng đi tour Mỹ tại Hoàn Mỹ
>> Chương trình du lịch Mỹ tham khảo
Du lịch Mỹ
- Một trong những điều cần biết khi đi du lịch là "văn hóa thưởng
tiền", hay vẫn gọi là "tip": Nên tip hay bắt buộc phải tip, tip bao
nhiêu, tip khi nào? Giáng sinh, Tết Dương lịch rồi Tết Âm lịch... đến
gần, bạn sắp sửa du hành sang California, New York... ư? Nếu vậy thì
càng phải chú ý tới tip nhé!
Hồi tháng 6/2013, một nhà hàng sushi rất nổi tiếng tại
New York
quyết định không cho nhân viên phục vụ nhận tiền tip để thực khách khỏi
bận tâm tính toán phải tip bao nhiêu sau bữa ăn. Một số nhà hàngở các
thành phố khác của
Mỹ đã thay khoản tiền
thưởng bất thành văn nhưng luônphải có này bằng phí dịch vụ cố định.
Vậy, phải chăng việc cho hay nhận món tiền "tùy hỷ" này không còn được
thừa nhận tại Mỹ, nơi vốn dĩ điều này không thể thiếu?
Tại một nhà hàng ở
New York
City, người đàn ông dáng vẻ lịch lãm vui vẻ dùng bữa cùng một phụ nữ
xinh đẹp. Đây mới chỉ là lần hò hẹn thứ hai của họ, bước đi cần thiết để
tìm hiểu nhau kỹ trước khi tiến xa hơn. Rồi anh ta thanh toán hóa đơn
cho người phục vụ và đi vào phòng vệ sinh.
Cô bạn hỏi người phục
vụ: "Anh ấy tip bao nhiêu vậy?". Câu trả lời khiến cô ta đỏ mặt. Khi
người đàn ông trở lại bàn, cô ấy nói không muốn gặp lại anh. Hóa ra, anh
chàng điển trai kia chỉ tip khoảng 8,5% tổng giá trị hóa đơn. Câu
chuyện này cho thấy sự nghiêm túc của người
Mỹ trong việc cho tiền tip và hành động này còn có ý nghĩa văn hóa, xã hội ra sao.
Đó là thói quen đã trở thành cư xử văn minh của hầu hết người
Mỹ,
dù đôi khi vẫn phát hoảng khi thấy ba hoặc bốn nhân viên khách sạn cùng
chăm lo cho hành lý của họ từ cửa xe lên đến tận phòng.
Thế
nhưng, điều tồi tệ hơn cho du khách là không rõ sẽ cho ai và bao nhiêu.
Thưởng cho người phục vụ quán rượu nhưng không cho nhân viên bán hàng,
thưởng cho thợ hớt tóc nhưng chủ tiệm thì không; tặng một hoặc hai đô la
cho người mang vác hành lý chứ không cho nhân viên lễ tân... Biết hành
xử thế nào cho phù hợp để không phải nhận ánh mắt khinh khi, lời chỉ
trích?
Lần đầu đi du lịch
Mỹ, một số du
khách không cho tiền tip, hoặc cho ít, vì họ hoàn toàn không hiểu tầm
quan trọng của món tiền ấy đối với sinhkế củangười lao động tại Mỹ. Mức
thù lao tối thiểu dành cho nhân viên các nhà hàng có nhận tiền tip là
2,13 USD/giờ, cộng với tip hy vọng sẽ được 7,25 USD/ giờ, tức bằng với
mức thù lao thấp nhất theo luật Liên bang đã định mà một người sử dụng
lao động phải trả cho người lao động.
Dublanica, người làm việc 7 năm trong các nhà hàng ở
New York,
đã viết trên blog: "Thật khó khăn khi tôi đã sống chết nhờ vào những
đồng tip. Nếu bạn không cho, tôi không thể trả tiền thuê nhà. Thực tế là
bạn có thể làm việc chăm chỉ mà không nhận được tip và đôi khi không
làm gì cả nhưng lại được cho nhiều tiền". Hai phần ba trên tổng số tiền
thưởng ở Mỹ được chi tại các nhà hàng, nhưng nay đang có dấu hiệu thay
đổi.
Theo Dublanica, đây cũng là vấn đề lớn trong ngành khách sạn
hiện nay. Anh ủng hộ việc phân chia phí dịch vụ giữa người lao động,
nếu nó giúp họ có một mức lương phù hợp và những phúc lợi như trả tiền
chữa bệnh. Tuy nhiên, vấn đề chưa hẳn được nhìn nhận: Dù chất lượng dịch
vụ không ảnh hưởng đến tới chuyện cho tiền tip, nhưng người Mỹ đã quan
niệm không đúng và "boa" thêm cho dịch vụ như một phần thưởng. Họ không
muốn bỏ quyền lựa chọn này. Đây là một tập tục lâu đời của những "người
Mỹ huyền thoại", nên cứ chăm chỉ làm ắt sẽ được thưởng.

Nhưng ngay cả người Mỹ cũng không thống nhất với những cảm xúc dao
động từ bực tức đến hoàn toàn phản đối. Thông điệp của trang mạng Ban
Tipping (Hãy cấm tip): "Chúng ta là người tiêu dùng có giáo dục, chúng
ta không cho thêm tiền". Lizzie Post, đồng tác giả quyển sách hướng dẫn
xã giao Emily Post's Etiquette, nói rằng, đó là tục lệ cho thêm tiền
người thực hiện một dịch vụ cho bạn. Bà thừa nhận sự không thống nhất
khi thưởng cho nhân viên dọn nhà nhưng lại không cho người giặt tẩy quần
áo.
Nếu những người giặt hấp và ngành nghề khác cũng được
thưởng, thì nền kỹ nghệ tip còn lớn hơn nhiều so với hiện nay. Michael
Lynn, thuộc Trường Quản trị Khách sạn, Đại học Cornell, đã viết 51 bài
báo về chủ đề này, ước tính nền kinh tế tiền thưởng trị giá khoảng 40 tỷ
USD/ năm, hơn gấp đôi ngân sách của Cơ quan Hàng không Vũ trụ
Hoa Kỳ (NASA).
Nhiều
nhân viên nhà hàng chống lại mọi sự thay đổi về "thói quen tip" do họ
kiếm được nhiều tiền từ các khoản tiền thưởng này hơn là từ những chia
sẻ của phí dịch vụ. Theo Curt Gathje, Tổng biên tập các ấn phẩm đánh giá
chất lượng dịch vụ nhà hàng của Công ty Zagat, khách hàng cũng không
hoan nghênh điều này do đã ăn sâu vào những trải nghiệm mỗi khi đi ăn
uống đến nỗi thành thói quen khó bỏ của nhiều người. Đã có lúc chuyện
tip bị phản đối tại
Mỹ, kể cả 6 tiểu bang từng đặt nó ngoài vòng pháp luật.
Tục lệ này từ châu Âu đã du nhập vào
Hoa Kỳ
hồi cuối thế kỷ XIX, nhưng đến đầu thế kỷ XX, một chiến dịch chống đối
đã nổ ra với quan điểm cho đây là việc làm không dân chủ và là phương
tiện tạo ra tầng lớp đầy tớ. Năm1916, tác giả William Rufus Scott đã
viết trong The Itching Palm: "Tiền tip là một minh họa cho tư tưởng quý
tộc...". Washington là bang đầu tiên ra lệnh cấm vào năm 1909, tiếp theo
là Arkansas, Iowa, Nam Carolina, Tennessee và Georgia. Tuy nhiên, năm
1926, các luật này bị bãi bỏ và kể từ đó tập tục này đã phát triển mạnh
mẽ.
Theo nhận xét của Ofer Azar, giáo sư kinh tế học hành vi tại Đại học Ben-Gurion ở Negev, Israel: "
Mỹ
có lẽ là quốc gia quen thuộc với tiền tip nhất, nhưng có nhiều khác
biệt so với các nước khác. Tiền tip có thể là vấn đề, vì dường như nó
tạo nên giai cấp giữa khách hàng và nhân viên dịch vụ, những người phải
đáp ứng yêu cầu của khách hàng và xin tiền tip. Đó là một phần lý do vì
sao không được phép tip tại
Nga và
Trung Quốc, cũng không phổ biến ở Scandinavia, những nơi mà sự bất bình đẳng còn tương đối thấp".
Với
những người Mỹ thực sự muốn tránh việc này, một nghiên cứu quốc tế có
thể cung cấp vài điểm đến không có tip. Mark Starbuck đã mất 10 năm viết
một luận án về chuyện tip nhưng chưa được công bố, trong đó ông xác
định chỉ có bốn nước châu Phi:
Ai Cập, Ma-Rốc, Nam Phi và Tunisia. Tại
Singapore,
tip được cho là hành vi bất hợp pháp, trong khi ở Fiji, Iceland và
Nhật, hành động này có thể gây rắc rối và trở thành hành vi phạm tội.
Theo DNSG - Ngày 11/12/2013
Tại Mỹ, bạn phải tip cho ai và bao nhiêu? * Bữa ăn ngồi tại bàn: 15 - 20%
* Bữa ăn tự chọn: 10%
* Phục vụ quầy rượu: 1-2USDmột thức uống
* Phục vụ nhà vệ sinh: 50c - 3USD
* Phục vụ phòng: 2-5USD
* Trực cửa: 1 - 4USD (mang hành lý), 1 - 2USD (gọi taxi, thêm1USD nếu trời mưa)
* Quản lý khách sạn: 2 - 5USD/ngày
* Taxi: 15 - 20%
* Hớt tóc/làmmặt/mát-xa/làmmóng tay: 15 - 20%